Westgate: Maswali kwa Rais Uhuru Kenyatta

 
Wakenya wangali wanasubiri tume aliyoahidi Rais Uhuru Kenyatta  baada ya tukio la kigaidi katika jengo la Westgate hasa baada ya uamuzi wa Kamati ya Bunge kuhusu Usalama, ambayo ilisema Serikali ya Kenya ilionywa takriban siku 19 kabla ya uvamizi huo lakini haikuchukua hatua yoyote.

Jeshi la Polisi pia lilielekezewa kidole cha lawama na kamati hiyo kwa kukosa ushirikiano na kikosi cha JeshiUlinzi wakati wa uokoaji na kusababisha maisha ya watu wengi kuangamizwa.

Kuhusu uchunguzi huu, familia za walioathiriwa wakati wa uvamizi huo wa Septemba 21, mwaka jana wanaweza kuamua kwenda mahakamani kuishtaka Serikali kwa kukosa kuchukua hatua kuzuia vifo na majeruhi.

Watu 67 walifariki dunia katika tukio hilo la waasi wa Al-Shabaab waliovamia Jengo la Westgate ambalo lilikuwa na maduka na hoteli za kifahari.

Uchunguzi wa wabunge ulionyesha kwamba, Kikosi cha Jeshi la General Service Unit (GSU) kilikuwa kimefanikiwa kuwapata wavamizi ndani ya jengo hilo, lakini kilichofanya wasiwaue ni hatua ya kikosi  cha Jeshi la Kenya Defence Force (KDF) kuwasili na kuwatimua (GSU) kabla ya kufanikiwa kuwavamia waasi hao.

Mwaka mmoja kabla ya uvamizi huo, Idara ya Upelelezi na Jinai iligundua kwamba waasi wa Al-Shabaab walikuwa wanapanga kuvamia Westgate. Walitoa taarifa kwa vyombo vya usalama lakini hakuna hatua iliyochukuliwa.

Onyo jingine lilitolewa kati ya Agosti 6 na Septemba 2, 2013. Inasikitisha kuwa, licha ya kupewa habari hizo, Serikali iliendelea kulala na kuwapa nafasi waasi kupanga na kuvamia bila wasiwasi wowote.

Vikosi vyote vya usalama havina budi kuwajibika wakati wote na kuweka mpaka kati ubinafsi, ufisadi na kuzembea kazini ili waweze kuwatumikia na kuwalinda Wakenya. Kwa kufanya hivi tutaepukana na hali iliyotokea, ambapo watu wanapoteza maisha na wengine kujeruhiwa.

Wataalamu waliohojiwa na kamati hiyo walisema KDF hawangefaa kutumwa kuokoa watu kwenye jengo hilo kwa sababu kitengo maalumu cha GSU tayari kilikuwa kimetumwa Westgate na walikuwa wanafanya kazi nzuri ya kuwanasa au kuwaua waasi.

Maswali ya kuuliza

Kwa nini hakuna hatua iliyochukuliwa na polisi baada ya Idara ya Upelelezi kutoa habari kuhusu uvamizi huo?

Kwa nini vikosi mbalimbali vya jeshi na polisi vilikosa kutimiza majukumu yao? Je, kulikuwa na kutoelewana kati ya vikosi hivi ama kila mmoja alikuwa anahisi kwamba ni bora kuliko mwingine?

Je, kwa nini KDF ilipowasili Westgate ilianza kuwatumia GSU ilhali walikuwa kwenye harakati za kumnasa na kumwangamiza adui?

Bunge litafunguliwa mwezi ujao na ripoti hii bila shaka litazua hisia mbalimbali itakapoanza kujadiliwa na wabunge.

Wabunge wanasema kwa vikosi vya usalama kukosa kuchukua hatua ya kuzuia uvamizi, waasi waliweza kufanya uvamizi kama ule uliofanywa Mumbai, India miaka michache iliyopita.

Kuna habari kwamba ingawa wavamizi wanne walitambuliwa, idadi kamili ya waasi waliotekeleza unyama huo haijulikani. Inasadikika kwamba walikuwa 15.

Kamati hiyo ya Bunge inasema waasi walionaswa na kamera za usalama ni Abu Baraal, Al Sudani, Omar Naban na Khatab Al Kene. Inaaminika kwamba wavamizi hao wote walifariki kwenye uvamizi huo.

Mawasiliano

Wabunge walisema kwamba mipango ya uokoaji ilisambaratishwa tangu mwanzo wake. Waliongeza kwamba mawasiliano kati ya kituo cha kutoa habari kuhusu mambo yaliyokuwa yanaendelea katika Westgate na idara za Serikali zinazohusika na usalama yalikuwa na  dosari.

Wakati huo baadhi ya habari ilikuwa kwamba, wavamizi wengine walifanikiwa kutoroka kupitia kwa bomba la majitaka, huku wengine wakisema wote waliuawa.

Hii ni kizungumkuti. Na swali ni je; wavamizi walitoroka au waliuliwa. Je, mwanamke aliyejulikana kama “The White Widow” alikuwa mmoja wa wavamizi au ulikuwa uvumi mwingine wa vikosi vya usalama?

Awali, Mkuu wa KDF, Jenerali Joseph Karangi alitangaza kwamba licha ya tuhuma za wizi dhidi ya KDF, kikosi hicho hakikuiba chochote kutoka Westgate. Karangi alipoulizwa kwa nini KDF walinaswa wakibeba mifugo ya plastiki iliyokuwa imejaa pomoni, alisema hayo yalikuwa maji.

Alisema jeshi lilichukua maji kutoka katika duka la jumla la Nakumatt kwa sababu walikuwa wanahisi kiu. Lakini kamati hiyo imeikuta KDF na kosa la kuiba bidhaa na pengine na pesa wakati wa shughuli za uokoaji uliochukua siku nne.

KDF ikipatikana na kosa la kuiba, wafanyabiashara wengi waliopoteza bidhaa na pesa zao wanaweza kwenda kortini wakitaka kulipwa na serikali.

Ripoti hii haitaji watu binafsi waliohusika na kuzembea kazini na kupelekea wavamizi kutekeleza unyama wao Septemba 21 mwaka jana.

Si vikosi vya usalama tu ambavyo vimepatikana na kosa la kutotimiza wajibu wao inavyotakikana. Wizara ya Uhamiaji ilipatikana na maswali ya kujibu kuhusu ni vipi wageni waliingia nchini na kupata vibali vya kukaa Kenya na kutekeleza uvamizi huo mbaya zaidi tangu ule wa 1998 ambao Ubalozi wa Amerika ulivamia na watu zaidi ya 200 kupoteza maisha.

Wizara hii, kwa muda mrefu imekuwa ikituhumiwa kwa kutoa vibali kama vile pasipoti na vitambulisho kwa wageni baada ya kupewa hongo. Wengi wa wanaopewa vibali na stakabadhi za kuishi Kenya wamegunduliwa kuwa ni waasi au washiriki wao.

Mwaka jana, akizungumza na vyombo vya habari vya Ufaransa, Mkuu wa Sheria, Profesa Githu Muigai alisema Rais angeunda jopo la kuchunguza Westgate punde tu baada ya Kamati za Bunge kumaliza uchunguzi wake.

Ripoti ya kamati

Ripoti ya Kamati imejumuisha uchunguzi wa kitaalamu uliofanywa na mashirika mbalimbali ya kigeni, likiwamo Shirika la Kijasusi la Marekani (FBI).

Kulingana na  taarifa hiyo ya kitaalamu, ni wavamizi wanne tu waliohusika kwenye uvamizi wa Westgate na wote waliuawa. Taarifa hiyo inaongeza kwamba baadhi ya miili iliyopatikana kwenye vifusi vya Westgate ilikuwa ya waasi hao.

Iliongeza kwamba, silaha zilizopatikana kwenye jengo hilo zilikuwa za waasi.

Ripoti hiyo ilitoa mapendekezo kadhaa ili uwezekano wa nchi kuvamiwa tena upunguzwe; Serikali ya Kenya itangaze vita dhidi ya Al-Shabaab ndani na nje ya Kenya na pia kituo cha kuwezesha vikosi vyote vya usalama kupokea habari za kiusalama kibuniwe haraka iwezekanavyo.

Miongoni mwa mapendekezo hayo ni kwamba, Wizara ya Uhamiaji ifanyiwe mabadiliko ili wafanyakazi wenye ujuzi wa usalama waweze kuajiriwa.

Pengine pendekezo litakalozua utata ya kitaifa na kimataifa ni lile linalotaka kambi zote za wakimbizi zifungwe na wote warejeshwe makwao ili usalama wa Wakenya upewe kipaumbele.

Kwa hamu Wakenya wanasubiri Rais wao awaambie ni lini ukweli kuhusu uvamizi huu utajulikana baada ya kubuniwa kwa jopo la kutafuta ukweli kuhusu tukio hilo lililobadilisha historia ya Kenya.