Serikali ilivyouza wananchi na mali zao kwa mwekezaji

Hivi karibuni Waziri wa Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, Profesa Anna Tibaijuka alifika katika Kijiji cha Kapunga wilayani Mbarali na kutamka wazi kwamba mgogoro uliodumu karibu miaka 10 umesababishwa na makosa ya  watendaji wa Serikali.

Mgogoro huo unawahusisha wanakijiji zaidi ya 4,000  ambao wanakwaruzana na mwekezaji wa Kampuni ya Kapunga Rice Project Limited ambaye alianza shughuli zake mwaka 2006.

Tangu kuingia kwa mwekezaji huyo, wananchi wa kijiji hicho wamekuwa na misukosuko mingi ikiwamo ya kukosa huduma za afya baada ya mwekezaji kuchukua majengo ya iliyokuwa zahanati ya kijiji.

Ilielezwa kwamba mgogoro huo umesababisha vifo, majeraha na hata kuleta madhara katika huduma za elimu, afya  na maji. Naye mwekezaji amekuwa akiwalalamikia wanakijiji kwamba ni wabishi, wezi  na wanafanya hujuma kwenye mashamba yake bila sababu za msingi.

Mgogoro huu unadaiwa kushughulikiwa na viongozi wengi zikiwamo Kamati za Bunge bila mafanikio jambo ambalo wanakijiji wanadai baadhi ya wenzao walishapoteza maisha huku naye mwekezaji akisema amepata hasara ya mamilioni ya fedha kutokana na mgogoro huo.

Historia ya Kijiji cha Kapunga

 Kijiji cha Kapunga kipo Wilaya ya Mbarali mkoani Mbeya. Ukitaka kufika katika kijiji hicho kama unatokea Barabara ya Iringa kwenda Mbeya utafika Chimala wilayani humo na kugeukia kulia ambako utaanza barabara ya vumbi umbali wa karibu kilomita 30.

Kijiji hicho kwa sasa kina karibu watu 4,400 wanaoishi kwenye vitongoji saba vya Lwanji, Mkanada, Tambalale, Mapogolo, Site one, Matoleo na Ofisini ambacho ndicho chenye ofisi ya kijiji. Ofisa Mtendaji wa kijiji hicho, Peter Kitha anasema kijiji chake kilisajiliwa kwa Na. MB/KIJ/936 kikiwa na ukubwa wa hekta 11,724.163.

Mwenyekiti wa kijiji Ramadhan Nyoni anasema historia ya kijiji ni ya tangu miaka ya 60 kwani Baba wa Taifa Mwalimu Julius Nyerere alikanyaga kijiji hicho mwaka 1965.

Kijiji chaikaribisha Kampuni ya Kilimo Nafco

 Mwenyekiti wa kijiji hicho, Nyoni anasema mwaka 1985 Serikali kupitia Kampuni ya Chakula ya (Nafco) ilifika kijijini kuomba eneo la kuanzisha mradi wa kilimo cha kisasa cha mpunga.  Anasema kijiji kilikaa na kuamua kuipatia Nafco hekta 5,500 za ardhi.

Nafco katika kuimarisha ushirikiano na wanakijiji walitengeneza ramani iliyoonyesha eneo lake la Hekta 5,500 pamoja na hekta zingine 1870 za kijiji na mashamba yao.

Kwa kutumia ramani hiyo, Nafco ilikwenda kuomba hati  na kuandikiwa hati moja iliyojumuisha hekta zote za Nafco na za wanakijiji na kuwa na  hekta 7,270.Bila kujali suala hilo kisheria, Nafco iliendelea kufanya kazi kwa kushirikiana na wananchi katika mradi  wake na kuwasaidia wananchi.

Lakini kama ilivyokuwa kwa mashirika mengine ya umma, Nafco nayo ilidorora kiuntendaji na kusababisha Serikali itangaze tenda ya kuliuza mwaka 1995. Mbunge wa Jimbo la Mbarali, Modestus Kilufi anasema tenda ya Serikali ilitangazwa kuuzwa kwa Mradi wa Kapunga Rice Project Limited wenye ukubwa wa Hekta 5,500.

Mradi huo kwa bahati nzuri ulipata wateja 2006 ambao waliununua  , na kupewa hati inayojumuisha hekta 7,370 zikiwamo za mashamba madogo ya wanakijiji na makazi ya watu.

Mwekezaji mpya alifika na kukukabidhiwa hati inayoonyesha umiliki wa miaka 99 wa eneo lote la Hekta 7,370 ikiwamo miundombinu yote na kiwanda cha kukoboa na kupanga madaraja mchele ambacho ni cha pili kwa ukubwa katika Bara la Afrika.

Mwekezaji apanga kuwatoa wanakijiji

 Mkurugenzi Mtendaji wa kampuni hiyo Justin Vermaak chini ya mwekezaji anasema alikabidhiwa hati safi yenye ukubwa wa hekta 7,370, lakini cha ajabu alikuta ndani yake kuna watu wamejenga makazi, zahanati na hata shule.

Mwekezaji alitangaza kuivunja zahanati ndani ya eneo lake, kuiondoa shule na wanakijiji pia.

Jambo hilo liliwashtua wanakijiji, lakini alifanikiwa kuiondoa zahanati na shule iliyokuwa ndani ya eneo la Hekta 5,500. Mgogoro mkubwa ulianza pale alipotangaza kwamba eneo lote la Kijiji ni mali yake huku akisisitiza kwamba hati aliyopewa imeonyesha hivyo. Kwa habati mbaya wananchi hawakufahamu suala hilo kwamba hati imempa umiliki mwekezaj huyo.

Matukio ya Uhasama

 Wanakijiji wanadai  mwekezaji huyo anawazuia wananchi wasikatishe kwenye eneo la shamba lake wanapokwenda kulima kwenye mashamba yaliyo upande wa pili mbele ya shamba lake. Anataka wazunguke umbali wa kilometa 15 badala ya kukatisha shamba umbali wa kilometa tano. Pia wanadai aliwahi kubomoa nyumba 18 za wakazi akitaka waondoke.

Pia aliwahi kusababisha vifo vya watu wawili aliokuwa akiwafukuza kwa kutumia gari. Na pia wanadai mwekezaji huyo alinyunyizia sumu kwenye ekari karibu 500 za mashamba yao ya mpunga na kusababisha kukauka wote. Hata hivyo suala hilo lilimalizwa mahakamani ambako walioshtaki walishinda kesi.

 Mwekezaji naye anasititiza kwamba wanakijiji ni wavamizi wa eneo lake. Wanaiba vitu vyake ikiwamo mifuniko ya kukinga maji na hata dawa za mazao. Anasema pia wapo wanakijiji ambao wameamua kupasua maji kwenye chanzo cha maji na wakati wa kiangazi wanafunga maji yanayohitajika kwenye mashamba yake.

Ujio  wa Waziri Tibaijuka

Waziri Tibaijuka alipofika kijijini hapo Januari 7, mwaka huu alisisitiza kwamba alikuwa ni mwarobaini wa mgogoro huo. Wanakijiji walimshangilia kwa furaha wakiamini mgogoro anaumaliza siku hiyohiyo.

Lakini akihutubia kwenye mkutano wa hadhara baada ya kupata taarifa za pande zote mbili alifafanua  kwamba mgogoro huo bado utendelea kusubiri. Alisema mwekezaji hana kosa kwani ulisababishwa na makosa ya watendaji wa Serikali kupitia Nafco ambao , walichukua hati inayojumuisha eneo la kijiji badala ya kuchukua ya eneo la Hekta 5,500 walizopewa na kijiji.

Tibaijuka alitaja kosa lingine kwamba nao maofisa wa Serikali waliohusika katika kubinafsisha shamba hilo walimkabidhi hati inayoonyesha hekta 7,370 mwekezaji ambaye kimsingi alitakiwa kupewa hati ya Hekta 5,500.

Kwa hali hiyo, alisema kilichobaki ni kumwomba mwekezaji arudishe hati hiyo ili ibadilishwe na kukabidhiwa hati inayoonyesha Hekta 5,500 tu. Hoja hiyo iliwakatisha tamaa baadhi ya wanakijiji na kulazimika kupiga kelele za kumpinga.

Mwekezaji akataa maombi ya  Serikali                                                                                                                                 

Mwekezaji wa Kapunga Rice Project Limited akizungumzana Profesa Tibaijuka alikataa eneo lake kupunguzwa.

Ameweka masharti mawili ambayo ni kupewa eneo lingine lenye ukubwa wa hekta 1,870 ama kufidiwa fedha ambapo kwa hekta isiyoendelezwa anataka afidiwe Dola 2,000 za Marekani wakati iliyoendelezwa afidiwe Dola 5,000 za Marekani.

Waziri Tibaigana amtolea macho.

 Profesa Tibaijuka  alimweleza bayana mwekezaji huyo kwamba Serikali haiwezi kumfidia ardhi  mwekezaji huyo kwa vile ardhi yote ni ya wananchi. Pia alisema haiwezi kumfidia fedha zozote kwa vile aliikuta miundombinu yote ikiwa tayari. Aliikuta mifereji, majaruba, mtambo wa kukoboa mpunga na kutenganisha mchele kwenye madaraja na kwamba aliinunua kwa bei ya chini ukilinganisha na thamani halisi ya mradi.

Mwekezaji aomba akatoe jibu faragha

 Mwekezaji Justin Vermaak alimwomba Waziri Tibaijuka akatoe jibu kwenye gari lake wakati akizunguka naye kumwonyesha mradi mzima. Tibaijuka alikubali na kupanda gari hilo. Baada ya kukagua shamba lote la mwekezaji, Waziri alifafanua kwamba chanzo cha mgogoro huo ni makosa ya watendaji wa Serikali. Alisema mwekezaji hana makosa  na kuhusu hati mwekezaji alisema hawezi kuitoa kwa sababu ana wenzake sita ambao anatakiwa ajadilliane nao kwanza. Hivyo kinachosubiriwa ni mpaka watakapojadili na ndipo watatoa jibu.

Wananchi  wawekwa njia panda

 Kauli ya Waziri Tibaijuka imewaweka njia panda wananchi wa Kapunga. Kimsingi ni nzuri, lakini haina muda wa lini jambo hilo litatekelezwa.